On this day

"Going through my mother's clothes after her death, I found in the pockets of every coat (and she had many, many coats) the traces of her commitment to personal comfort: a crumpled-up cleenex and a wrapped coffee candy. I was struck by the regularity with which these items turned up. Recently, taking some of my (many) coats to the cleeners, I emptied out the pockets and I found up in each a crumpled-up cleenex (the same leaky nose) and a box of Ricola mints (the same need to have something in our mouth).
My mother lives in my pockets and also in my face".  

(Miller, Nancy K.: But Enough About Me. Why We Read Other People's Lives. New York: Columbia University Press, 2002, p. 78).

Biographie / Βιογραφία

In der Studie von Siegfried Kracauer "Die Biographie als neubürgerliche Kunstform" (1930) begegnet man einem Begriffsgebrauch, der sich in der Soziologieforschung etablierte und ein halbes Jahrhundert danach ins sog. "Life Writing" einschlich: Kracauer benutzte den Begriff "Biographie" als einen Sammelbegriff sowohl für Biographien (z.B. die Werke Emil Ludwigs) als auch für Selbstdarstellungen (die Autobiographie Trotzkis, eine "literarische Biographie"). Der Begriff "Biographie" bedeutet -spätestens seit den 80er Jahren- in den Sozialwissenschaften die erzählte Lebensgeschichte (biographische Interviews) in Abgrenzung zum "Lebenslauf", der sozial strukturierten Lebensführung, einer Abfolge von Lebensereignissen. Außerdem es wäre höchst interessant zu verfolgen, wie es dazu kam, daß der Begriff "biography" in dem angelsächsischen Sprachraum beide Genres einschließt, Biographie und Autobiographie.  

Heute ist die Rede vom "biographical turn", von der Historiographie bis zur Literatur, einer Biographisierung also der Geschichte und der Literatur, wobei zwei gegensätzliche Tendenzen erkennbar sind: einerseits eine Verwischung der Grenzen zwischen Biographie und biographischer Fiktion, meiner Meinung nach ein Überbleibsel (der trüben Gewässer) der Postmoderne, andererseits der Wunsch nach Wiederherstellung der Grenzen zwischen a.Biographie als Subgenre der Historiographie oder als autonome Disziplin und b.Literatur.

Στη μελέτη του Siegfried Kracauer "Η βιογραφία ως νεοαστική καλλιτεχνική μορφή" (1930) συναντούμε μια χρήση του όρου που καθιερώθηκε στις κοινωνικές επιστήμες και μισό αιώνα μετά τη συγγραφή της μελέτης στις λεγόμενες "γραφές της ζωής" (Life Writing): ο Kracauer χρησιμοποιούσε τον όρο "βιογραφία" ως πολυσυλλεκτική έννοια τόσο για τις βιογραφίες (αναφέρει τα έργα του Emil Ludwig) όσο και για τις αυτοβιογραφίες (π.χ. αυτήν του Λ. Τρότσκι, "λογοτεχνική βιογραφία"). Ο όρος  "βιογραφία" σημαίνει -το αργότερο από τη δεκαετία του 1980- στην κοινωνιολογία την αφήγηση ζωής (βιογραφικές αφηγηματικές συνεντεύξεις) σε αντιδιαστολή από τη βιοϊστορία (την κοινωνικά δομημένη διαδρομή του βίου, μια διαδοχή γεγονότων ζωής). Εξάλλου θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς πώς κατέληξε ο  όρος "βιογραφία" στον αγγλοσαξωνικό χώρο να συμπεριλαμβάνει και τις δύο, βιογραφία και αυτοβιογραφία. 

Σήμερα ο λόγος είναι περί "βιογραφικής στροφής", από την ιστοριογραφία έως τη λογοτεχνία, μία βιογραφοποίηση της ιστορίας και της λογοτεχνίας όπου και διακρίνονται δύο αντίθετες τάσεις: αφενός η ακύρωση των ορίων ανάμεσα σε βιογραφία και βιογραφική μυθοπλασία, κατά την άποψή μου κατάλοιπο (των θολών νερών) του μεταμοντερνισμού, αφετέρου η επιθυμία αποκατάστασης των διαχωριστικών ορίων ανάμεσα α.στη βιογραφία ως ιστοριογραφικό είδος ή και ως αυτόνομο κλάδο και β.στη λογοτεχνία.