Gerade das ist der Punkt bei der Lektüre neuester Literatur, der Eindruck des Totalitären: auf den ersten Blick multiperspektivische Erzählungen, im Grunde genommen ein und einziger point of vue, versteckt unter angeblich unterschiedlichen Perspektiven, ob personale, auktoriale oder Ich-Erzählung und alles zusammen in einem Narrativ, hier spricht eine und dieselbe Person und sagt ein und dassselbe. Manipulative Erzählungen, die passive mündige Leser brauchen. Erzählungen, die Angst einjagen, und unter die Haut gehen, körperliche Beschwerden verursachen. Wirtschaftlich gelungene Erzählungen bisweilen, gut vernetzt in den heutigen Marketing-Strategien, man hat manchmal den Eindruck, daß sie bestellt wurden, man gibt diesen AutorInnen 10 λεξούλες bzw. Simplicissima und auf diesen müssen sie eine Handlung aufbauen. Ich befinde mich bei den Schlußfolgerungen, benötige ein eigenes Kanon-Konzept und wandere in der Literatur, Bibliographie und belles lettres (24.2.2025 11:07).
Η γκρίζα περιοχή ανάμεσα σε λογοτεχνία από τη μία, λαϊκό ανάγνωσμα/παραλογοτεχνία/ψευδολογοτεχνία από την άλλη, αυτή πώς την ονομάζουν οι κριτικοί και οι θεωρητικοί της λογοτεχνίας; Η επιφυλλίδα ήταν πεδίο μεικτό τον 19ο αι., έβγαλε μυθιστορήματα διαφορετικών ποιοτήτων και ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τα στοιχεία της εμπορικότητας και της μαζικότητας. Όπως σημερα στα ευπώλητα, δεν γίνεται διάκριση. Στο μεταξύ έχουν αρχίσει να μιλούν πάλι για τον κανόνα: ούτε αναγνωστικές λίστες ούτε λίστες κατάταξης μπορούν να τον υποκαταστήσουν. Πολύ σημαντική η πρόταση ότι τα εξισωτικά χαμηλότερα standards δεν εξασφαλίζουν κοινωνική (πολιτισμική) δικαιοσύνη, αλλά η διατήρηση της ιδέας ενός σώματος υψηλής λογοτεχνίας που βιώνεται από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης. Χωρίς αυτό αποχαιρέτα γενικά τη λογοτεχνία, έναν συλλογικό δεσμευτικό θησαυρό εικόνων, την προσυνθήκη της επικοινωνίας. Η διείσδυση της κουλτούρας της καθημερινότητας ως του κυρίαρχου κοινού (!) αγαθού σε σχολεία και πανεπιστήμια παγιώνει ουσιαστικά κοινωνίες δύο ποιοτήτων όπου ολοένα και λιγότεροι έχουν ενεργητική πρόσβαση στην υψηλή κουλτούρα (οι αριθμοί επισκεπτών στα μουσεία κτλ. δεν είναι δείκτες) αφού δεν τους έχει προσφερθεί, έστω και ως επιλογή ισχύοντος πολιτισμικού τόπου, στην παιδευτική διαδικασία (25.2.2025 17:58).
Die Rückkehr des Autors zur Zeit der auktorialen Erzählung mit allen Entdeckungen der erzählerischen Moderne als Dekorelemente (s. oben). Nun zur Übersetzung: das alte Problem und was man vermeiden sollte. Anschließend Ausschnitte aus dem Roman von Wilkie Collins The Woman in White (1859-1860, hier die Ausgabe New York 1873), aus den deutschen Übersetzungen 1861 (2. Band) und 1965 und aus der griechischen Übersetzung 2017.
Die dem Originaltext zeitgenössische deutsche Übersetzung bzg. des Begriffs "infectious" ist schlecht und zeugt eher von Unbeholfenheit, die moderne deutsche Übersetzung ist großartig mit ihrer historisch richtig und ästhetisch wirksam platzierten Sprache (Arno Schmidt), die griechische mit "Toxinen" und "toxisch" (ein vielgeplagtes Wort heutzutage in der griechischen Alltagssprache) fürs "infectious" ist unzeitgemäß und deutet auf einen der originalen Sprachebene fremden Stil. Eine bedeutende Frage im Literaturtransfer die Übersetzung, Kulturgedächtnis und Erkennung anderer Chronotopoi. Auch für die Bildungspolitik: Zauber der "schwierigen" (Hoch)Literatur, Ödnis der selbstreferentiellen Wiederholung.
Το αιώνιο ζήτημα της μετάφρασης. Παραθέτονται αποσπάσματα από το μυθιστόρημα του Wilkie Collins Η γυναίκα με τα λευκά (1859-1860, εδώ η έκδοση Νέας Υόρκης 1873), οι γερμανικές μεταφράσεις του 1861 (2ος τμ.) και του 1965 και η ελληνική του 2017.
Η παλαιότερη γερμανική μετάφραση σχετικά με τον όρο "infectious" είναι κακή και δείχνει μάλλον αμηχανία, η νεότερη είναι εκπληκτική με την ιστορική και αισθητικά λειτουργική της γλώσσα (Arno Schmidt), η ελληνική είναι ανιστορική, χρησιμοποιώντας επιπλέον μια πολύπαθη τη σήμερον ημέρα λέξη, και παραπέμπει σε επίπεδο γλώσσας ξένο προς τη γλώσσα του πρωτοτύπου. Πολύ σοβαρό το ζήτημα της μετάφρασης για τη μεταφορά της λογοτεχνίας, την πολιτισμική μνήμη και την αναγνώριση άλλων χρονοτόπων. Και για την εκπαιδευτική πολιτική, η γοητεία του δύσκολου υψηλού, η ανία της αυτοαναφορικής επανάληψης (27.2.2025).
Eine Woche nach der Dresden-Reise, folgende Neuigkeiten (1.3.2025 15:09):