Fakten und Fiktion / Πραγματικότητα και μυθοπλασία

Die Abkehr vom Konzept der Mittelbarkeit der Wahrheit in der Postmoderne führte unter anderem dazu, das autobiographische Unterfangen unter Frage zu stellen bzw. die Autobiographie als Genre "abzuschaffen". Halb so schlimm, wenn man sich überlegt, daß innerhalb dieser Demontage alles, von der Aufklärung bis zur Wissenschaft, als metasprachliche Konstrukte betrachtet wurden, die man vielleicht beschreiben, mit denen man aber sonst nichts anderes anfangen könne, als "spielen" (Theorie der Spiele). Ethik sei ein unabgeschlossenes Projekt, darüber könne man nur reflektieren, und die individuelle Moral ambivalent.  Gerade diese "Ambivalenz" stellte den grundlegenden Topos der postmodernen Autobiographik dar: Imagination ist bzw. war (meiner Ansicht nach, diese Ära nähert sich langsam ihrem Ende) gefragt, Authentizität ist irrelevant, weil unmöglich. Auf diese Art und Weise und mit Hilfe der Vervielfältigung der medialen Vermittlung unserer Zeit, die Schnittmenge der geteilten Information bzw. Erinnerung schrumpft ständig, ein Sprachtotalitarismus (Sprache als Selbstzweck, s. Popper hier unter "pages") hat die Protokollierung der Fakten und den Überblick über die Abläufe zu Marginalien erklärt. Das Oxymoron liegt darin, daß solche narrative Vorgangsweisen in der postmodernen Autobiographie als befreiende Akte (Freiheit des Subjekts VS Erkenntnis?) gefeiert wurden; mittlerweile haben sich diese Erzählungen von der Autobiographie losgelöst, um sich wieder der Fiktion zuzuschreiben. Immer sollte man außerdem zur Kenntnis nehmen, daß auch die Postmoderne einen Monopolstatus beansprucht, der ihr nicht zusteht: "konventionelle" Autobiographien haben nie aufgehört, zu erscheinen. 

http://www.nzz.ch/feuilleton/buecher/das-spiel-ist-aus-1.18645463 

Στα πλαίσια του μεταμοντερνισμού η άρση της θέσης ότι η πραγματικότητα είναι κοινοποιήσιμη, είχε ως αποτέλεσμα την αμφισβήτηση του αυτοβιογραφικού εγχειρήματος και γενικά της αυτοβιογραφίας ως είδους. Μικρό το κακό, αν σκεφτεί κανείς ότι μέσα σε αυτήν την αποσυναρμολόγηση όλα, από τον Διαφωτισμό έως την επιστήμη, θεωρούνται μεταγλωσσικές κατασκευές που μπορεί κανείς ίσως να περιγράψει, αλλά δεν μπορεί τίποτε άλλο να κάνει μαζί τους από το να "παίξει" (θεωρία παιγνίων). Η Ηθική είναι υπό αυτούς τους όρους ένα ανολοκλήρωτο έργο, περί αυτής μπορεί κανείς μόνο να στοχασθεί, και η ατομική ηθική αμφίσημη. Ακριβώς αυτή η "αμφισημία" αποτελούσε έναν βασικό τόπο της μεταμοντέρνας αυτοβιογραφίας: το ζητούμενο είναι / ήταν (κατά τη γνώμη μου η εποχή αυτή πλησιάζει προς το τέλος της) η φαντασία, η πιστότητα δεν ήταν σημαντική καθότι ανέφικτη. Κατ' αυτόν τον τρόπο και με τη βοήθεια του πολλαπλασιασμού της διαμεσολαβημένης πληροφορίας μέσω των νέων μέσων επικοινωνίας, η κοινή τομή ανάμεσα στις (αναμνηστικές) πληροφορίες που εκπέμπονται και σε αυτές που λαμβάνονται, συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, ένας γλωσσικός ολοκληρωτισμός (γλώσσα ως αυτοσκοπός, βλ. Popper εδώ στις "pages") κήρυξε έκπτωτες την καταγραφή των γεγονότων καθώς και την εποπτεία των τεκταινομένων. Το οξύμωρο είναι ότι τέτοιες αφηγηματικές στρατηγικές εορτάσθηκαν ως απελευθερωτικές πράξεις (ατομική ελευθερία VS γνώση;), στο μεταξύ όμως αποσχίσθηκαν τέτοιες αφηγήσεις από την αυτοβιογραφία και εγγράφηκαν ξανά στη μυθοπλασία. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο μεταμοντερνισμός διεκδίκησε κι αυτός μονοπωλιακό καθεστώς που δεν του αναλογεί: ποτέ δεν έπαψαν να εκδίδονται "συμβατικές" αυτοβιογραφίες.   

Kulturen der Lüge? / Κουλτούρες του ψεύδους;

Die ursprüngliche Ambivalenz wich schließlich der "Neugier", als nun in dieser letzten Phase unvermeidlicherweise die Fragenkomplexe Postmoderne und natürlich Autofiktion auftauchten. Nicht, daß sie für die griechische Autobiographie wirklich gravierend sein müssen, trotzdem betreffen sie den Okzident (!) und vor allem hat sich teilweise -und regionalbedingt- eine solche hypertrophe Metasprache seitens der Autoren und der Literaturwissenschaft entwickelt, daß  man den Überblick verlieren kann. Mittlerweile lese ich mit Vergnügen die unterschiedlichen Konzepte über l'autofiction, mich wundert aber dabei immer wieder die Benutzung des Begriffes "mensonge" (=Lüge): wenn diese Texte keine

https://diginarrate.files.wordpress.com

Autobiographien darstellen, dann geht es um Fiktion, und Fiktion ist keine Lüge; wenn Fiktion auch nicht erwünscht ist, dann sind sie Autobiographien, die lügen, etwas, das auch abgelehnt wird. Wir befinden uns auf der metanarrativen Ebene des Textes, wo das autobiographische Unterfangen explizit oder implizit thematisiert wird. Dazu kommt der Epitext, die außertextuellen Elemente, welche die Rezeption steuern (hauptsächlich Aussagen der Autoren selbst zu ihren Texten). Auf jeden Fall der Begriff "Lüge" hat sich im Diskurs dieser literarischen Postmoderne eingebürgert und wird bisweilen als methodologisches Prinzip benutzt.

 Την αρχική αμφιθυμία διαδέχθηκε η "περιέργεια" όταν σε αυτήν την τελική φάση τέθηκαν αναπόφευκτα τα ζητήματα του μεταμοντέρνου και της autofiction.  Όχι ότι είναι οπωσδήποτε ιδιαίτερης βαρύτητας για την ελληνική αυτοβιογραφία, όμως αφορούν την Εσπερία (!) και κυρίως έχει αναπτυχθεί εν μέρει και σε τοπικό επίπεδο μία τόσο υπερτροφική μεταγλώσσα από την πλευρά συγγραφέων και θεωρίας της λογοτεχνίας που μπορεί να χάσει κανείς την εποπτεία. Στο μεταξύ διαβάζω χωρίς απαρέσκεια τα διάφορα θεωρητικά μοντέλα περί autofiction, αλλά με εκπλήσσει ξανά και ξανά η χρήση του όρου "ψεύδος": αν αυτά τα κείμενα δεν συνιστούν αυτοβιογραφίες, τότε είναι μυθοπλασία, και η μυθοπλασία δεν είναι ψεύδος· αν η μυθοπλασία διακηρύσσεται ως το μη επιθυμητό, τότε είναι αυτοβιογραφίες που ψεύδονται, κάτι που επίσης απορρίπτεται. Βρισκόμαστε στο μετααφηγηματικο επίπεδο του κειμένου όπου θεματοποιείται ρητά ή συμβολικά το αυτοβιογραφικό εγχείρημα. Επιπροσθέτως και το επικείμενο, τα εξωκειμενικά στοιχεία  που κατευθύνουν την πρόσληψη (κυρίως δηλώσεις των ίδιων των συγγραφέων για τα έργα τους). Πάντως ο όρος "ψεύδος" έχει πολιτογραφηθεί στη μεταμοντέρνα λογοτεχνία και ενίοτε χρησιμοποιείται και ως μεθοδολογικό κριτήριο.