Im sich zu seinem Ende neigenden "akademischen" Autobiographie-Jahr zehnfach soviel gelesen als geschrieben. Kettenlektüren nenne ich das, meines Erachtens der interessanteste Aspekt jeder Recherche. Auch in solchen Zeiten.
Ich ging von der zeitgenössischen Theorie zur Biographie über die Geschichte der Auto/Biographietheorie zur Historiographie und Epistemologie der Geschichte über. Neben der Sekundärliteratur auch Quellen gelesen, vor allem Autobiographien von HistorikerInnen. Die Subjektivierung im historischen Diskurs (Postmoderne) ist meiner Ansicht nach klassenbedingt und auf das Betreten der Historiker-Szene durch (oft, aber auf eine abstrakte Art und Weise) links-gerichtete Aufsteiger aus bezüglich des Akademikermilieus als sich marginalisiert empfindenden kleinbürgerlichen Schichten zurückzuführen: hier auch die "Ambition", Geschichtsschreibung für die breiteren Massen zugänglich zu machen. An und für sich haben Fachhistoriker nie die öffentliche Erinnerung geprägt, eher wurde sie von Mythen, Traditionen, Trivialliteratur oder der populären Presse beeinflußt. Im Rahmen dieser Erweiterung bzw. "Öffnung" des Faches wurde die Identitäten-Frage zum Kult und zur antagonistischen Identitäten-Politik (z.B. hier die Bourgeoisie, dort die Unterprivilegierten). Statt dazu beizutragen, die Fragestellungen von innen zu erneuern (das wurde den traditionellen Historikern überlassen, die es auch erfolgreich bewältigten), schafften einige Posts die Grenzen zwischen Fakt, Ereignis, Quelle und Beleg ab und ersetzten Historiographie durch Hyperrelativierung und Literatur bzw. Fiktion. Als Literatur mußte die Geschichte auch konsumiert werden (als ob die Literatur keine kontextuelle Wahrhaftigkeit besäße). Solche Strategien der Identifikation mit der eigenen Gruppe oder anderen imaginierten Gruppen* als Mittel zu einer Pseudo-Demokratisierung der Geschichte, der Wissenschaft, der Gesellschaft, letztendlich der Politik mißachten die heilende Wirkung einer gut reflektierten und selbstkritischen Geschichtsschreibung.
Die Autobiographie ist in den letzten Jahrzehnten zum Vehikel solcher Identitäten-Politik im Wissensdiskurs geworden. Was kann man sonst unter dem Sammelbegriff "Life Writing"** verstehen als Identitäten entdecken und formulieren? Entdecken kann man aber nur etwas, was schon vorhanden ist. Demzufolge sind sie vor- oder außertextell, also nicht im Text wirklich konstruiert. In diesem Fall können Identitäten nicht in Texten, sondern ausschließlich in Handlungen zum Vorschein kommen. Also, die ego-documents sind vielleicht Quellen zur Mikrogeschichte oder zur Literaturgeschichte, aber keine Belege vorgefaßter Identitätskonzepte.
Ansonsten, seit kurzer Zeit ist das Ende dieser Monographie nicht nur vorstellbar, sondern greifbar. Fünf oder sieben Autobiographien -je nachdem, ob der Anhang noch erweitert wird-, Einführung, Schlußfolgerungen sind noch zu bewältigen.
*Ob Frauen, Homosexuelle, Schwarze, Arbeiterkinder, Migranten etc., es wäre falsch von einer Homogenität zu sprechen; höchstens in General-Abhandlungen der Sozialgeschichte z.B. (hier muß man auch spezifizieren) oder in bzg auf Förderung einer Gleichstellung oder einer Besserstellung im Rahmen der Politik.
**Abgesehen davon, daß "Life Writing" unterschiedliche Textformen vom Tagebuch bis zum blog einschließt, für die auch unterschiedliche theoretische und methodologische Herangehensweisen angewandt werden sollten.
Μέσα σε αυτήν την "ακαδημαϊκή" χρονιά της αυτοβιογραφίας που πλησιάζει στο τέλος της, περισσότερες οι αναγνώσεις από τις γραμμένες σελίδες. Αλυσιδωτές αναγνώσεις το ονομάζω αυτό, κατά την άποψή μου η πιο ενδιαφέρουσα όψη κάθε έρευνας (το ένα φέρνει το άλλο). Και σε τέτοιες εποχές.
Από τη σύγχρονη θεωρία της βιογραφίας και την ιστορία των θεωριών περί αυτο/βιογραφίας στη θεωρία της ιστορίας. Βιβλιογραφία, αλλά και πηγές (κυρίως αυτοβιογραφίες ιστορικών). Η υποκειμενοποίηση στον ιστορικό λόγο (μεταμοντερνισμός) έχει, νομίζω, σχέση με το άνοιγμα του ακαδημαϊκού χώρου και την είσοδο σε αυτόν -συχνά και κατά έναν αφηρημένο τρόπο- αριστερά προσανατολισμένων ανερχόμενων ιστορικών με προέλευση από μικροαστικά περιβάλλοντα που αυτοπροσδιορίζονταν ως περιθωριακά σε σχέση με την ακαδημαϊκή σφαίρα: εδώ και η "φιλοδοξία" να κάνουν προσιτή την ιστοριογραφία στο ευρύτερο κοινό. Αυτή καθεαυτήν η ιστορική επιστήμη ποτέ δεν διαμόρφωσε τη δημόσια μνήμη, αυτή η τελευταία βρισκόταν πάντα υπό την επιρροή μύθων, παραδόσεων, της ψυχαγωγικής λογοτεχνίας ή του λαϊκού τύπου. Στα πλαίσια αυτού του ανοίγματος εμφανίσθηκαν και τα ζητήματα ταυτοτήτων που έγιναν cult και ανταγωνιστικές πολιτικές ταυτοτήτων (π.χ. εδώ η μπουρζουαζία, εκεί οι μη προνομιούχοι). Κάποιοι posts, αντί να συνδράμουν από τα μέσα στο να τεθούν νέα ερωτήματα έρευνας (αυτό το άφησαν στους παραδοσιακούς ιστορικούς που και το διεκπεραίωσαν επιτυχώς), κατάργησαν τους διαχωρισμούς ανάμεσα σε δεδομένα, γεγονότα, πηγές και τεκμήρια και αντικατέστησαν την ιστοριογραφία με την απόλυτη σχετικοποίηση και την ιστορική μυθοπλασία. Η ιστορία να καταναλωθεί, λοιπόν, ως λογοτεχνία (που και αυτή όμως έχει τη συγκειμενική της αλήθεια). Τέτοιες στρατηγικές ταύτισης με τη "δική σου" ομάδα ή με άλλες φαντασιακές ομάδες* ως μέσο για έναν ψευδοεκδημοκρατισμό της ιστορίας, της επιστήμης, της κοινωνίας και τελικά της πολιτικής παραγνωρίζουν τη θεραπευτική επίδραση μιας πάνω σε γερές βάσεις στοχαστικής και αυτοελεγχόμενης ιστοριογραφίας.
Τις τελευταίες δεκαετίες η αυτοβιογραφία έγινε το όχημα της πολιτικής ταυτοτήτων στον επιστημονικό λόγο. Πώς αλλιώς να αντιληφθεί κανείς τον πολυσυλλεκτικό όρο "Life Writing"** από ανακάλυψη ταυτοτήτων και την περιγραφή τους; Ανακαλύπτεις όμως κάτι που ήδη υπάρχει. Συνεπώς, οι ταυτότητες είναι προ- ή εξωκειμενικές και όχι κατασκευασμένες μέσα στο κείμενο. Αν είναι έτσι, τότε δεν αποκαλύπτονται μέσα στα κείμενα, αλλά στην ενεργό δράση. Τα ego-documents, λοιπόν, είναι μάλλον πηγές της μικροϊστορίας ή της γραμματολογίας και όχι τεκμήρια προκατασκευασμένων μοντέλων ταυτοτήτων.
Κατά τα άλλα, εδώ και λίγο καιρό, το τέλος αυτής της μονογραφίας δεν είναι μόνο πιθανό, αλλά πλέον απτό. Πέντε ή επτά αυτοβιογραφίες -αναλόγως του αν θα επεκταθεί και άλλο το παράρτημα-, εισαγωγή, συμπεράσματα, αυτά απομένουν να γραφτούν.
*Είτε πρόκειται για γυναίκες, για ομοφυλόφιλους, μαύρους ή μετανάστες π.χ., θα ήταν λάθος να μιλούσε κανείς για ομοιογενείς ομάδες. Εκτός εάν γίνεται χρήση των όρων σε γενικές έρευνες π.χ. κοινωνικής ιστορίας (και εδώ εξειδικεύονται οι όροι) ή στα πλαίσια κρατικών πολιτικών ισότητας και κοινωνικής αναβάθμισης.
**Πέρα από το γεγονός ότι τα "Life Writing" συμπεριλαμβάνουν διαφορετικά μεταξύ τους κείμενα, από το ημερολόγιο έως το blog, άρα απαιτούνται και διαφορετικές θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
Ich ging von der zeitgenössischen Theorie zur Biographie über die Geschichte der Auto/Biographietheorie zur Historiographie und Epistemologie der Geschichte über. Neben der Sekundärliteratur auch Quellen gelesen, vor allem Autobiographien von HistorikerInnen. Die Subjektivierung im historischen Diskurs (Postmoderne) ist meiner Ansicht nach klassenbedingt und auf das Betreten der Historiker-Szene durch (oft, aber auf eine abstrakte Art und Weise) links-gerichtete Aufsteiger aus bezüglich des Akademikermilieus als sich marginalisiert empfindenden kleinbürgerlichen Schichten zurückzuführen: hier auch die "Ambition", Geschichtsschreibung für die breiteren Massen zugänglich zu machen. An und für sich haben Fachhistoriker nie die öffentliche Erinnerung geprägt, eher wurde sie von Mythen, Traditionen, Trivialliteratur oder der populären Presse beeinflußt. Im Rahmen dieser Erweiterung bzw. "Öffnung" des Faches wurde die Identitäten-Frage zum Kult und zur antagonistischen Identitäten-Politik (z.B. hier die Bourgeoisie, dort die Unterprivilegierten). Statt dazu beizutragen, die Fragestellungen von innen zu erneuern (das wurde den traditionellen Historikern überlassen, die es auch erfolgreich bewältigten), schafften einige Posts die Grenzen zwischen Fakt, Ereignis, Quelle und Beleg ab und ersetzten Historiographie durch Hyperrelativierung und Literatur bzw. Fiktion. Als Literatur mußte die Geschichte auch konsumiert werden (als ob die Literatur keine kontextuelle Wahrhaftigkeit besäße). Solche Strategien der Identifikation mit der eigenen Gruppe oder anderen imaginierten Gruppen* als Mittel zu einer Pseudo-Demokratisierung der Geschichte, der Wissenschaft, der Gesellschaft, letztendlich der Politik mißachten die heilende Wirkung einer gut reflektierten und selbstkritischen Geschichtsschreibung.
Die Autobiographie ist in den letzten Jahrzehnten zum Vehikel solcher Identitäten-Politik im Wissensdiskurs geworden. Was kann man sonst unter dem Sammelbegriff "Life Writing"** verstehen als Identitäten entdecken und formulieren? Entdecken kann man aber nur etwas, was schon vorhanden ist. Demzufolge sind sie vor- oder außertextell, also nicht im Text wirklich konstruiert. In diesem Fall können Identitäten nicht in Texten, sondern ausschließlich in Handlungen zum Vorschein kommen. Also, die ego-documents sind vielleicht Quellen zur Mikrogeschichte oder zur Literaturgeschichte, aber keine Belege vorgefaßter Identitätskonzepte.
Ansonsten, seit kurzer Zeit ist das Ende dieser Monographie nicht nur vorstellbar, sondern greifbar. Fünf oder sieben Autobiographien -je nachdem, ob der Anhang noch erweitert wird-, Einführung, Schlußfolgerungen sind noch zu bewältigen.
*Ob Frauen, Homosexuelle, Schwarze, Arbeiterkinder, Migranten etc., es wäre falsch von einer Homogenität zu sprechen; höchstens in General-Abhandlungen der Sozialgeschichte z.B. (hier muß man auch spezifizieren) oder in bzg auf Förderung einer Gleichstellung oder einer Besserstellung im Rahmen der Politik.
**Abgesehen davon, daß "Life Writing" unterschiedliche Textformen vom Tagebuch bis zum blog einschließt, für die auch unterschiedliche theoretische und methodologische Herangehensweisen angewandt werden sollten.
Μέσα σε αυτήν την "ακαδημαϊκή" χρονιά της αυτοβιογραφίας που πλησιάζει στο τέλος της, περισσότερες οι αναγνώσεις από τις γραμμένες σελίδες. Αλυσιδωτές αναγνώσεις το ονομάζω αυτό, κατά την άποψή μου η πιο ενδιαφέρουσα όψη κάθε έρευνας (το ένα φέρνει το άλλο). Και σε τέτοιες εποχές.
Από τη σύγχρονη θεωρία της βιογραφίας και την ιστορία των θεωριών περί αυτο/βιογραφίας στη θεωρία της ιστορίας. Βιβλιογραφία, αλλά και πηγές (κυρίως αυτοβιογραφίες ιστορικών). Η υποκειμενοποίηση στον ιστορικό λόγο (μεταμοντερνισμός) έχει, νομίζω, σχέση με το άνοιγμα του ακαδημαϊκού χώρου και την είσοδο σε αυτόν -συχνά και κατά έναν αφηρημένο τρόπο- αριστερά προσανατολισμένων ανερχόμενων ιστορικών με προέλευση από μικροαστικά περιβάλλοντα που αυτοπροσδιορίζονταν ως περιθωριακά σε σχέση με την ακαδημαϊκή σφαίρα: εδώ και η "φιλοδοξία" να κάνουν προσιτή την ιστοριογραφία στο ευρύτερο κοινό. Αυτή καθεαυτήν η ιστορική επιστήμη ποτέ δεν διαμόρφωσε τη δημόσια μνήμη, αυτή η τελευταία βρισκόταν πάντα υπό την επιρροή μύθων, παραδόσεων, της ψυχαγωγικής λογοτεχνίας ή του λαϊκού τύπου. Στα πλαίσια αυτού του ανοίγματος εμφανίσθηκαν και τα ζητήματα ταυτοτήτων που έγιναν cult και ανταγωνιστικές πολιτικές ταυτοτήτων (π.χ. εδώ η μπουρζουαζία, εκεί οι μη προνομιούχοι). Κάποιοι posts, αντί να συνδράμουν από τα μέσα στο να τεθούν νέα ερωτήματα έρευνας (αυτό το άφησαν στους παραδοσιακούς ιστορικούς που και το διεκπεραίωσαν επιτυχώς), κατάργησαν τους διαχωρισμούς ανάμεσα σε δεδομένα, γεγονότα, πηγές και τεκμήρια και αντικατέστησαν την ιστοριογραφία με την απόλυτη σχετικοποίηση και την ιστορική μυθοπλασία. Η ιστορία να καταναλωθεί, λοιπόν, ως λογοτεχνία (που και αυτή όμως έχει τη συγκειμενική της αλήθεια). Τέτοιες στρατηγικές ταύτισης με τη "δική σου" ομάδα ή με άλλες φαντασιακές ομάδες* ως μέσο για έναν ψευδοεκδημοκρατισμό της ιστορίας, της επιστήμης, της κοινωνίας και τελικά της πολιτικής παραγνωρίζουν τη θεραπευτική επίδραση μιας πάνω σε γερές βάσεις στοχαστικής και αυτοελεγχόμενης ιστοριογραφίας.
Τις τελευταίες δεκαετίες η αυτοβιογραφία έγινε το όχημα της πολιτικής ταυτοτήτων στον επιστημονικό λόγο. Πώς αλλιώς να αντιληφθεί κανείς τον πολυσυλλεκτικό όρο "Life Writing"** από ανακάλυψη ταυτοτήτων και την περιγραφή τους; Ανακαλύπτεις όμως κάτι που ήδη υπάρχει. Συνεπώς, οι ταυτότητες είναι προ- ή εξωκειμενικές και όχι κατασκευασμένες μέσα στο κείμενο. Αν είναι έτσι, τότε δεν αποκαλύπτονται μέσα στα κείμενα, αλλά στην ενεργό δράση. Τα ego-documents, λοιπόν, είναι μάλλον πηγές της μικροϊστορίας ή της γραμματολογίας και όχι τεκμήρια προκατασκευασμένων μοντέλων ταυτοτήτων.
Κατά τα άλλα, εδώ και λίγο καιρό, το τέλος αυτής της μονογραφίας δεν είναι μόνο πιθανό, αλλά πλέον απτό. Πέντε ή επτά αυτοβιογραφίες -αναλόγως του αν θα επεκταθεί και άλλο το παράρτημα-, εισαγωγή, συμπεράσματα, αυτά απομένουν να γραφτούν.
*Είτε πρόκειται για γυναίκες, για ομοφυλόφιλους, μαύρους ή μετανάστες π.χ., θα ήταν λάθος να μιλούσε κανείς για ομοιογενείς ομάδες. Εκτός εάν γίνεται χρήση των όρων σε γενικές έρευνες π.χ. κοινωνικής ιστορίας (και εδώ εξειδικεύονται οι όροι) ή στα πλαίσια κρατικών πολιτικών ισότητας και κοινωνικής αναβάθμισης.
**Πέρα από το γεγονός ότι τα "Life Writing" συμπεριλαμβάνουν διαφορετικά μεταξύ τους κείμενα, από το ημερολόγιο έως το blog, άρα απαιτούνται και διαφορετικές θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
