Thursday 30 August 2018

Kurze Sommerpause inmitten von Herbstfarben / Σύντομο καλοκαιρινό διάλειμμα εν μέσω χρωμάτων φθινοπώρου




      

Vor ca. 20 Jahren. Zwei Frauen schwimmen. Algenteppiche, Luftblasen. Die eine genervt, die andere genießt das Schwimmen und lächelt dabei:
J.: Du, Mama, wie kannst du nur lächeln? Es ist ekelig. 
E.: Stell dir vor, du würdest mitten unter Seerosen schwimmen.

Πριν περίπου 20 χρόνια. Δύο γυναίκες κολυμπούν. Φύκια, φουσκάλες. Η μία εκνευρισμένη, η άλλη απολαμβάνει το κολύμπι χαμογελώντας:
Γ.: Μωρέ μαμά, πώς μπορείς και χαμογελάς; Σκέτη αηδία είναι.
Η.: Πες ότι κολυμπάς ανάμεσα σε νούφαρα.  

Monday 20 August 2018

Autobiographie vs Roman / Αυτοβιογραφία vs μυθιστόρημα

Am Beispiel des Roman eines Schicksallosen von Imre Kertész kann man sehr gut begreifen, warum im 19. Jahrhundert Fiktion als Wirklichkeit galt. Auch wenn damals die heutige historische Erfahrung fehlte. Sagen wir, heutzutage auf einer anderen Ebene, derjenigen des Individuums nach der Moderne. 
Eine getilgte Subjektivität, die Annahme der Schicksallosigkeit und  die äußere Determiniertheit können unmöglich in der Autobiographie zum Ausdruck kommen, wo die retrospektive Erzählung die Zeit als unabdingbare Komponente braucht. Eine Autobiographie ohne Reflexion -muß nicht unbedingt Thematisierung des Erlebnisses sein-, d.h. ohne Modellierung der gegebenen Welt durch die Erfahrung (der Zeit), ist keine Autobiographie. Der Mensch als seine Situation, als die Situation im "Gegebenen", die "Imperativform des Tatsächlichen" (s. J. P. Reemtsma), die Welt bzw. der Weltblick ohne Zeit kann Gegenstand einer Ich-Erzählung sein, die allerdings sich selbst nicht beobachtet, weil kein Ich mehr da. Im extremen Falle vom Roman eines Schicksallosen hat sich bewahrheitet, wie überzeugend, also wahrhaft Fiktion sein kann.

Έχοντας για παράδειγμα Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο του Ίμρε Κέρτες μπορεί κανείς πολύ καλά να καταλάβει, γιατί τον 19ο αιώνα το μυθιστόρημα είχε ισχύ αλήθειας. Ακόμη και αν η ιστορική εμπειρία που διαθέτουμε σήμερα, έλειπε τότε. Ας πούμε, σε κάποιο άλλο επίπεδο, στο τωρινό, σε αυτό του ατόμου μετά την εποχή του μοντερνισμού.
Η εξάλειψη της υποκειμενικότητας, η αποδοχή της ανυπαρξίας πεπρωμένου και ο προσδιορισμός του ατόμου από τις εξωτερικές συνθήκες είναι αδύνατο να εξιστορηθούν μέσα στην αυτοβιογραφία όπου ο χρόνος είναι απαραίτητη συνισταμένη της αφήγησης. Αυτοβιογραφία χωρίς στοχασμό -δεν σημαίνει αυτό πάντα ρητή θεματοποίηση του βιώματος-, δηλαδή χωρίς τη διαμεσολαβητική τροποποίηση των συμβάντων μέσω της εμπειρίας (του χρόνου), δεν είναι αυτοβιογραφία. Ο άνθρωπος ως η κατάστασή του, ως η κατάσταση "στη δεδομένη περίσταση", εδώ και τώρα, η "προστακτική μορφή του πραγματικού" (βλ. J. P. Reemtsma), ο κόσμος / η ματιά στον κόσμο χωρίς τον παράγοντα χρόνο μπορεί να είναι αντικείμενο πρωτοπρόσωπης αφήγησης, η οποία όμως δεν παρατηρεί τον εαυτό της, ελλείψει Εαυτού. Στην ακραία περίπτωση της αφήγησης Το μυθιστόρημα ενός ανθρώπου δίχως πεπρωμένο επαληθεύτηκε το πόσο πειστική, συνεπώς αληθινή μπορεί να είναι η μυθοπλασία. 

P.S.Natürlich gibt es eine Holokaust-Autobiographie als retrospektive Erzählung, aber im oben genannten (autobiographischen) Roman handelt es sich um etwas anderes, um eine Erzählung ohne Zeit.
Υ.Γ.Φυσικά και υπάρχει αυτοβιογραφία του Ολοκαυτώματος ως αναδρομική αυθιστόρηση. Όμως στο προαναφερθέν (αυτοβιογραφικό) μυθιστόρημα πρόκειται για κάτι άλλο, για αφήγηση χωρίς τον παράγοντα χρόνο.