Thursday 19 November 2015

Fakten und Fiktion / Πραγματικότητα και μυθοπλασία

Die Abkehr vom Konzept der Mittelbarkeit der Wahrheit in der Postmoderne führte unter anderem dazu, das autobiographische Unterfangen unter Frage zu stellen bzw. die Autobiographie als Genre "abzuschaffen". Halb so schlimm, wenn man sich überlegt, daß innerhalb dieser Demontage alles, von der Aufklärung bis zur Wissenschaft, als metasprachliche Konstrukte betrachtet wurden, die man vielleicht beschreiben, mit denen man aber sonst nichts anderes anfangen könne, als "spielen" (Theorie der Spiele). Ethik sei ein unabgeschlossenes Projekt, darüber könne man nur reflektieren, und die individuelle Moral ambivalent.  Gerade diese "Ambivalenz" stellte den grundlegenden Topos der postmodernen Autobiographik dar: Imagination ist bzw. war (meiner Ansicht nach, diese Ära nähert sich langsam ihrem Ende) gefragt, Authentizität ist irrelevant, weil unmöglich. Auf diese Art und Weise und mit Hilfe der Vervielfältigung der medialen Vermittlung unserer Zeit, die Schnittmenge der geteilten Information bzw. Erinnerung schrumpft ständig, ein Sprachtotalitarismus (Sprache als Selbstzweck, s. Popper hier unter "pages") hat die Protokollierung der Fakten und den Überblick über die Abläufe zu Marginalien erklärt. Das Oxymoron liegt darin, daß solche narrative Vorgangsweisen in der postmodernen Autobiographie als befreiende Akte (Freiheit des Subjekts VS Erkenntnis?) gefeiert wurden; mittlerweile haben sich diese Erzählungen von der Autobiographie losgelöst, um sich wieder der Fiktion zuzuschreiben. Immer sollte man außerdem zur Kenntnis nehmen, daß auch die Postmoderne einen Monopolstatus beansprucht, der ihr nicht zusteht: "konventionelle" Autobiographien haben nie aufgehört, zu erscheinen. 

http://www.nzz.ch/feuilleton/buecher/das-spiel-ist-aus-1.18645463 

Στα πλαίσια του μεταμοντερνισμού η άρση της θέσης ότι η πραγματικότητα είναι κοινοποιήσιμη, είχε ως αποτέλεσμα την αμφισβήτηση του αυτοβιογραφικού εγχειρήματος και γενικά της αυτοβιογραφίας ως είδους. Μικρό το κακό, αν σκεφτεί κανείς ότι μέσα σε αυτήν την αποσυναρμολόγηση όλα, από τον Διαφωτισμό έως την επιστήμη, θεωρούνται μεταγλωσσικές κατασκευές που μπορεί κανείς ίσως να περιγράψει, αλλά δεν μπορεί τίποτε άλλο να κάνει μαζί τους από το να "παίξει" (θεωρία παιγνίων). Η Ηθική είναι υπό αυτούς τους όρους ένα ανολοκλήρωτο έργο, περί αυτής μπορεί κανείς μόνο να στοχασθεί, και η ατομική ηθική αμφίσημη. Ακριβώς αυτή η "αμφισημία" αποτελούσε έναν βασικό τόπο της μεταμοντέρνας αυτοβιογραφίας: το ζητούμενο είναι / ήταν (κατά τη γνώμη μου η εποχή αυτή πλησιάζει προς το τέλος της) η φαντασία, η πιστότητα δεν ήταν σημαντική καθότι ανέφικτη. Κατ' αυτόν τον τρόπο και με τη βοήθεια του πολλαπλασιασμού της διαμεσολαβημένης πληροφορίας μέσω των νέων μέσων επικοινωνίας, η κοινή τομή ανάμεσα στις (αναμνηστικές) πληροφορίες που εκπέμπονται και σε αυτές που λαμβάνονται, συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, ένας γλωσσικός ολοκληρωτισμός (γλώσσα ως αυτοσκοπός, βλ. Popper εδώ στις "pages") κήρυξε έκπτωτες την καταγραφή των γεγονότων καθώς και την εποπτεία των τεκταινομένων. Το οξύμωρο είναι ότι τέτοιες αφηγηματικές στρατηγικές εορτάσθηκαν ως απελευθερωτικές πράξεις (ατομική ελευθερία VS γνώση;), στο μεταξύ όμως αποσχίσθηκαν τέτοιες αφηγήσεις από την αυτοβιογραφία και εγγράφηκαν ξανά στη μυθοπλασία. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο μεταμοντερνισμός διεκδίκησε κι αυτός μονοπωλιακό καθεστώς που δεν του αναλογεί: ποτέ δεν έπαψαν να εκδίδονται "συμβατικές" αυτοβιογραφίες.