Monday 13 October 2014

Αυτοβιογραφία

"Ώσπου ήρθε η χαριστική βολή: «Ε, τώρα περιμένουμε την αυτοβιογραφία σου», λέγαν και ξαναλέγαν αγαπητοί μου φίλοι, κουλτουριάρηδες («τώρα»=που' σαι με το 'να πόδι στον τάφο). Πώς είπατε; Αυτο-βιο-τι; Όχι, αδύνατον. Δε φτάνει, δηλαδή, που αυτόν το «βίο» τον αβίωτο τoν έζησα, θέλοντας και μη, τον λούστηκα, πρέπει «τώρα» να τον αυτοβιογράψω, με το νι και με το σίγμα, σαν τιμωρία που γέρασα [...]" (Κρανάκη, Μιμίκα: Αυτογραφία. Αθήνα: Ίκαρος, 2004, σ. 7-8).


Τον Μάιο του 2012 γνώρισα τον P. L. στη Γενεύη όπου η APA διοργάνωσε τριήμερο συμπόσιο στα πλαίσια των 300 χρόνων από τη γέννηση του J.-J. Rousseau (υπήρχαν πολλές εκδηλώσεις όλη τη χρονιά εκεί, στη γενέτειρά του).
Του εξηγώ με τι ασχολούμαι και με ρωτά: "Μήπως κρατάτε ημερολόγιο;" Εντάξει, ναι, εδώ και δεκαετίες, όχι καθημερινά, βέβαια, και τον τελευταίο καιρό σχεδόν καθόλου (όχι γιατί δεν το θέλω). "Κάποτε θα γράψετε την αυτοβιογραφία σας". Έμεινα με το στόμα ανοικτό (τρόπος του λέγειν, εννοώ από μέσα μου), κάτι του ψέλλισα, αλλά ουσιαστικά ακόμη και σήμερα μου είναι ανεξήγητο.

Οι ψυχολογικο-βιογραφικές ερμηνείες των αυτοβιογραφιών έχουν θιασώτες, κυρίως όμως δεν απαιτούν ειδίκευση και μεθοδολογικά εργαλεία. Χαίρομαι για το πόσο προσφιλές είναι το είδος που εδώ και δεκαετίες το είχαν κηρύξει νεκρό, όμως η αυτοβιογραφία δεν είναι ο δρόμος προς την αλήθεια του Εαυτού, γιατί πολύ απλά οποιαδήποτε γλωσσική εκφορά είναι κατασκευή, σημαίνει επιλογή στοιχείων. Η προσωπική αλήθεια δεν μπορεί να είναι παρά μόνο αίσθηση, δεν υπάρχει modus διαμεσολάβησης για να το μεταδώσεις ούτε και χρειάζεται να αγωνιά κανείς να τον ανακαλύψει αυτόν τον ανύπαρκτο τρόπο. Είναι τυχερός κανείς αν στη ζωή του βρεθεί κάποιος να διαισθανθεί την αλήθεια του και αυτό είναι ένα δώρο ανεξίτηλο. 

Η αυτοβιογραφία είναι ιστορικά προσδιορισμένος τρόπος επικοινωνίας σε γραπτό λόγο (πρόζα). Κάθε συνταγή έχει όμως τα μυστικά της, προς το παρόν, λοιπόν, σταματώ εδώ.