Seit mehreren Tagen befaße ich mich mit Paul Ricoeur, heute konnte ich endlich endgültige Schlüsse ziehen und das Thema im Kapitel über Theorie der Autobiographie abschließen.
Seit einigen Monaten liegen auf dem Sessel einige Seiten aus einem vor ca. 16 Jahren von mir durchgeführten Seminar zur griechischen Dichtung; in einem Aufräumwahn der letzten Zeit wird einiges verschenkt bzw. verteilt. Gestern warf ich einen Blick auf die eine Seite.
Das Blatt enthält zwei Gedichte: die "Troer" von K. P. Kavafis (1863-1933) und "Bei der Lektüre eines spätgriechischen Dichters" von Bertolt Brecht (1898-1956). Darunter meine handgeschriebene Notiz zu den Buckower Elegien. Brecht kommentierte damals ablehnend und skeptisch zugleich den Görlitzer Aufstand. Abgesehen von den verschiedenen Interpretationen dieser erstaunlichen Begegnung*, manifestieren sich hier Aspekte der temporalités und der narrativen Identität (und nicht erzählten Identität wie oft mißverstanden) Ricoeurs: das Subjekt (Brecht) "liest" die (Werke der) Kultur, an der es sich orientiert, und eignet sich das, was seine narrative Identität konstituiert, eine vermittelnde intrigue zwischen idem-Identität (dem Selbst der Kontinuität) und ipse-Identität (dem Selbst der Zeitlichkeit).
Εδώ και αρκετές μέρες ασχολούμαι με τον Paul Ricoeur, σήμερα επιτέλους κατέληξα σε συμπεράσματα και έκλεισα το θέμα στο κεφάλαιο για τη θεωρία της αυτοβιογραφίας.
Εδώ και αρκετούς μήνες βρίσκονται πάνω στην πολυθρόνα μερικές σελίδες από ένα σεμινάριο που δίδαξα πριν περίπου 16 χρόνια σχετικά με την ελληνική ποίηση‧ λίγο μανία εκκαθάρισης, διάφορα χαρίζονται ή μοιράζονται. Χθες έριξα μια ματιά σε μια από αυτές τις σελίδες.
Πάνω στο εκτυπωμένο φύλλο δύο ποιήματα, οι "Τρώες" του Κ. Π. Καβάφη (1863-1933) και "Διαβάζοντας ένα νεότερο έλληνα ποιητή" του Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956). Από κάτω ιδιόχειρη σημείωση για τις Bukower Elegien, τη συλλογή όπου συμπεριλαμβάνεται το ποίημα. Ο Μπρεχτ είχε εκφρασθεί αρνητικά και συγχρόνως με κάποιες επιφυλάξεις για την εξέγερση της 17ης Ιουνίου 1953 στη ΛΔΓ. Ασχέτως των διαφόρων ερμηνευτικών προσεγγίσεων αυτής της παράξενης συνάντησης*, φαίνονται εδώ όψεις των χρονικοτήτων και της αφηγηματικής ταυτότητας (και όχι αφηγημένης ταυτότητας, παρανόηση που συναντά κανείς) του Ricoeur: το υποκείμενο (Μπρεχτ) "διαβάζει" την κουλτούρα, σύμφωνα με την οποία προσανατολίζεται, και οικειοποιείται αυτά που συνθέτουν την αφηγηματική του ταυτότητα, μία διαμεσολαβητική πλοκή ανάμεσα στην ταυτότητα
ως το ταυτόν (idem-identité, τον Εαυτό της συνέχειας) και την ταυτότητα ως εαυτότητα (ipse, identité-ipseité, τον Εαυτό των χρονικών μεταβολών).
*1953 erschienen die übersetzten Gedichte Kavafis` von Helmut von den Steinen / το 1953 δημοσιεύθηκε η γερμανική μετάφραση ποιημάτων του Καβάφη από τον Helmut von den Steinen
